Cuireadh tús sa bhliain 2015 le hiris acadúil bhliantúil nua agus í sin piarmheasta ag foireann scoláirí ó institiúidí in Éirinn agus thar lear. Foilsítear saothar scolártha den chaighdeán is airde san iris seo, COMHARTaighde, sna réimsí seo a leanas de léann na Nua-Ghaeilge go háirithe: critic na litríochta agus an chultúir, léann na n-amhrán agus na dtraidisiún béil, agus sochtheangeolaíocht na Gaeilge. D’fhonn freastal ar phobal domhanda na Gaeilge in Éirinn agus thar lear, foilsítear an iris ar bhonn saor-rochtana trí mheán an idirlín. Creidtear nach bhfuil an iris seo in iomaíocht le haon tréimhseachán aitheanta eile, ach go bhfuil fóram piarmheasta á sholáthar aici do thaighdeoirí i réimsí léinn nach bhfuil an oiread sin láithreacha foilsithe ar fáil dóibh faoi láthair. Tá an togra ag eascairt as traidisiún fada na hirise míosúla Comhar mar láthair smaointeoireachta agus as bunfhealsúnacht na hirise maidir le scaipeadh thorthaí an léinn ar an bpobal is leithne.
Eagarthóirí
- An tOllamh Comhlach Caoimhín Mac Giolla Léith
- An tOllamh Comhlach Ríona Nic Congáil
- An Dr Peadar Ó Muircheartaigh
atá freagrach as an gcúram eagarthóireachta.
Bhí an tOllamh Máirín Nic Eoin agus An Dr Liam Mac Amhlaigh ina gcomheagarthóirí bunaidh ar eagrán 1-5, agus an Dr Máirtín Coilféir ina chomheagarthóir leo ó eagrán 1-4.
Bord comhairleach idirnáisiúnta eagarthóireachta
D’fhonn na caighdeáin is airde a leagan amach don ríomhiris seo, agus chun tarraingt ar chomhairle leathan údarásach, tá bord comhairleach acadúil idirnáisiúnta ceapaithe do COMHARTaighde, agus is iad baill an bhoird sin:
- An tOllamh Ruairí Ó hUiginn [Institiúid Ard-léinn Bhaile Átha Cliath]
- An tOllamh Pádraig Ó Macháin [Coláiste na hOllscoile, Corcaigh]
- An tOllamh Gregory Toner [Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]
- An tOllamh Fionntán de Brún [Ollscoil Mhá Nuad]
- An tOllamh Michelle MacLeod [Ollscoil Obar Dheathain]
- An tOllamh Jim McCloskey [Emeritus, Ollscoil Santa Cruz]
- An tOllamh Philip O’Leary [Emeritus, Boston College]
- An tOllamh Brian Ó Conchubhair [Ollscoil Notre Dame, Indiana]
- An Dr Eoin Mac Cárthaigh [Coláiste na Tríonóide, Ollscoil Átha Cliath]
- An Dr Máire Ní Chiosáin [An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath]
- An Dr Brian Ó Curnáin [Institiúid Ard-léinn Bhaile Átha Cliath]
- An Dr Róisín Ní Ghairbhí [Coláiste Mhuire gan Smál, Luimneach]
- An Dr Deirdre Nic Mhathúna [Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath]
- An Dr Máirtín Coilféir [Ollscoil Naomh Mícheál, Toronto]
Cuidíonn an bord saineolaithe seo leis na rúibricí agus na cleachtais acadúla is fearr a dhearbhú, chomh maith le comhairle rialta a chur ar fáil maidir le hábhar, stíl, leagan amach agus dul chun cinn na ríomhirise. Bíonn an fhoireann eagarthóireachta ag súil le tacaíocht ón mbord comhairleach freisin maidir le poibliú na hirise i measc phobal léann na Gaeilge i gcoitinne agus maidir le scoláirí Nua-Ghaeilge a spreagadh le hábhar ardchaighdeáin a chur ina treo.
Polasaí saor-rochtana
Tá rochtain oscailte ar an bhfoilseachán seo. Is é sin, cuirtear inneachar iomlán na ríomhirise ar fáil go poiblí, gan táille a ghearradh ar an úsáideoir. Is féidir le húsáideoirí na hailt uilig a fhoilsítear in COMHARTaighde a léamh, a íoslódáil, a phriondáil, a chóipeáil, a chuardach agus naisc a dhéanamh leo gan cead a iarraidh ón údar ná ón bhfoilsitheoir roimh ré. Tagann sé seo le sainmhíniú Thionscnamh Budapest um Rochtain Oscailte ar cad is rochtain oscailte ann.
Polasaí eagarthóireachta
Seo a leanas bunphrionsabail eagarthóireachta na hirise:
- Déantar gach iarracht an léann a chur chun cinn i sainréimse na hirise, litríocht na Nua-Ghaeilge, agus an iris a chur cinn ag an am céanna mar an iris is fearr le hailt a fhoilsiú inti;
- Spreagtar údair (idir nua agus seanbhunaithe) le hailt a chur i dtreo na hirise;
- Bunaítear agus forbraítear painéal iontaofa de phiarmheastóirí saineolaithe;
- Cinntítear go bhfuil an t-aiseolas ó phiarmheastóirí a thugtar do na húdair cuiditheach;
- Cuirtear aiseolas a chur ar fáil do scríbhneoirí agus do léirmheastóirí nuair is gá;
- Roghnaítear léirmheastóirí agus leabhair fheiliúnacha do léirmheasanna scolártha;
- Tugtar ceannródaíocht sa sainréimse ina mbíonn an iris ag feidhmiú;
- Cuirtear an chomhairle sa chomhad Committee on Publication Ethics (COPE) ‘Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors’ i bhfeidhm.
Polasaí piarmheastóireachta
Seo a leanas bunphrionsabail phiarmheastóireachta na hirise:
- Bíonn an próiseas piarmheastóireachta ar fad anaithnid. Ní bhíonn a fhios ag an scríbhneoir cén piarmheastóir atá acu ná ní bhíonn a fhios ag an bpiarmheastóir cén scríbhneoir atá acu;
- Léann beirt phiarmheastóirí na hailt agus déanann moltaí chun feabhais;
- Ní iarrtar ar aon phiarmheastóir níos mó ná alt amháin a léamh in aon bhliain ar leith;
- Bíonn amlíne dhocht i bhfeidhm do na piarmheastóirí leis na hailt a léamh agus a mheas;
- Bíonn ar scríbhneoirí cloí le bileog stíle ina mínítear an teorainn focal, an córas tagartha a úsáidtear, gnéithe den stíl tí, an leagan amach (spásáil idir na línte, srl);
- Bítear ag súil le moltaí géarchúiseacha, diana ó na piarmheastóirí agus tuairim ionraic uathu maidir le cé acu an mbaineann an t-ábhar na caighdeáin chuí amach nó nach mbaineann; agus
- Bítear ag súil gur féidir le gach scríbhneoir leasuithe cuimsitheacha a dhéanamh ar ábhar a n-alt, agus moltaí na bpiarmheastóirí á gcur san áireamh acu.
Ní ghearrtar aon táille ar ailt a aighniú ná ar iad a phróiseáil.
Réiteach teicniúil
Tá sé mar aidhm ag COMHARTaighde leas fóinteach a bhaint as an nuatheicneolaíocht chun taighde i léann na Nua-Ghaeilge a chur i láthair an phobail. Is é Ronan Doherty comhairleoir teicniúil na ríomhirise.
Is féidir gach alt a fhoilsítear sa ríomhiris (i) a léamh ar líne, mar leathanach gréasáin; nó (ii) a íoslódáil i bhformáid PDF. Is féidir ailt ar an suíomh gréasáin a léamh ar chineálacha éagsúla gléasanna, idir ríomhairí deisce agus ghléasanna móibíleacha, agus is féidir leas a bhaint as saoráidí éagsúla cuardaigh agus brabhsála. Táthar in ann gluaiseacht go réidh idir na tagairtí i gcorp gach ailt agus an leabharliosta ach cliceáil ar an tagairt féin. Déantar tagairtí do logainmneacha Éireannacha a nascadh le hiontrálacha i mBunachar Logainmneacha na hÉireann (logainm.ie). Déantar tagairtí do dhuine ar bith a bhfuil iontráil aige sa Bhunachar Náisiúnta Beathaisnéisí Gaeilge (ainm.ie) nó Portráidí na Scríbhneoirí Gaeilge (portraidi.ie) nascadh leis an suíomh sin chomh maith.
Is féidir gach alt a íoslódáil i bhformáid PDF freisin. Bíonn sé seo áisiúil i gcás gur mian le duine alt a phriondáil agus a léamh nó i gcás nuair nach bhfuil ceangal idirlín ar fáil.
Is den riachtanas é go mbeidh na pobail scolártha atá ag plé le léann na Nua-Ghaeilge agus le réimsí eile taighde ar an eolas faoin ábhar a bheidh ar fáil in COMHARTaighde. Tá beartais éagsúla á gcur i bhfeidhm lena chinntiú go mbeidh innill chuardaigh in ann na hailt a fhoilseofar sa ríomhiris a aimsiú go héasca agus go ndéanfar na hailt a innéacsú i mbunachair acadúla a bhfuil ráchairt orthu. Tá COMHARTaighde cláraithe le CrossRef agus innéacsaithe sa Directory of Open Access Journals (DOAJ) freisin.
Cartlannú Fadtéarmach
Ó thaobh na hinbhunaitheachta de, mar sin, tá sé tábhachtach taisclann nó soláthróir a roghnú a bhfuil tacaíocht shuntasach aige agus atá nasctha le hinstitiúid a bhfuil teist ar a thaithí agus ar a bhuaine. Chuige sin, sa bhliain 2019 thosaigh COMHARTaighde ar chomhpháirtíocht le Taisclann Dhigiteach na hÉireann (DRI), faoi scáth Leabharlann Acadamh Ríoga na hÉireann, ar mhaithe le cartlannú agus caomhnú fadtéarmach ábhar na ríomhirise.Moltar an chéim seo a thógáil ar na cúiseanna seo a leanas:
- Cinntíonn sé go mbeidh cóip chúltaca breise de shonraí na ríomhirise ar fáil i gcás aon mhóréartha seirbhíse.
- Cuireann beartas dá leithéid le hinbhuanaitheacht an tionscadail; sa chás go dtiocfadh athrú ar bith ar stádas an fhoilsitheora sa todhchaí cinntítear go mbeidh fáil ar ábhar na hirise i gcónaí.
Tá ábhar na gcúig eagrán a foilsíodh go dtí seo a ionghafa sa Taisclann anois agus leanfar leis an socrú i gcomhair na n-eagrán ar fad ina dhiaidh sin. Táimid an-sásta a bheith ag comhoibiú le hinstitiúid Éireannach chun an obair seo a chur i gcrích agus treiseoidh torthaí na hoibre stádas COMHARTaighde mar ríomhiris saor-rochtana den chaighdeán eagarthóireachta agus teicniúil is airde.
An Foilsitheoir
Príomhfhoilsitheoir náisiúnta na Gaeilge é COMHAR, a fhoilsíonn iris mhíosúil na Gaeilge, Comhar, iris do léitheoirí iarbhunscoile, COMHARÓg, cartlann dhigiteach phortráidí de bheoscríbhneoirí na Gaeilge, www.portraidi.ie, agus leabhair éagsúla faoi na hinphriontaí LeabhairCOMHAR agus Cló Léann na Gaeilge (CLÓ); agus tograí eile foilsitheoireachta idir lámha i saol na Gaeilge.
Tacaíocht
Is le cabhair deontais i gcomhair tograí Gaeilge a d’íoc an tÚdarás um Ard-Oideachas trí Choláiste na hOllscoile, Corcaigh le tacaíocht Choiste Léann na Gaeilge, Litríocht na Gaeilge agus na gCultúr Ceilteach, Acadamh Ríoga na hÉireann, a fhoilsítear an ríomhiris seo. Aithníonn COMHAR an tacaíocht seo.
