Léim sa Dorchacht: An Chruthaitheacht agus an Saol Acadúil i Léann na Gaeilge

Áine Mahon

Abstract

It is clear from research, policy, and third-level discourse that creativity is a central priority in the contemporary university. The concept of creativity is increasingly drawn upon at a strategic level in universities, where creativity is closely linked with entrepreneurial innovation. A deep understanding of this concept is still lacking, however, particularly regarding how individual academics experience creativity in their professional lives. This is particularly evident within Irish language departments, where creative practice intersects with cultural preservation, linguistic revitalization, and artistic expression in the Irish language. This research examined how teachers and researchers might foster a creative life. Five academic researchers from Irish language departments, who have achieved national awards for their creative work in Irish Studies, participated in this empirical study.

The constructivist paradigm was used as a theoretical framework, and semi-structured interviews were employed to discuss the participants’ practices. What emerged from these interviews is that university teachers and researchers have a rich and complex understanding of their creative work. At an individual level, their daily creative practice was closely linked both to personal transformation and to professional fulfilment; for many of those interviewed, creativity was understood as an escape hatch from the constraints and frustrations of academic life. Creativity was viewed in this sense as a radical act: as a wonderfully special way to be more present and more open, in both life and work.

Dáta foilsithe:
09/12/2025

Stádas:
Piarmheasta

Eochairfhocail:
An Chruthaitheacht, Dioscúrsaí Ollscoile, Léann Criticiúil na hOllscoile, Fealsúnacht an Oideachais

DOI:

Conas a dhéantar tagairt don alt seo?

Achoimre

Is léir ón taighde, ón mbeartas, agus ón dioscúrsa tríú leibhéal go bhfuil an chruthaitheacht ina tosaíocht lárnach in ollscoileanna an lae inniu. Go hidirnáisiúnta, tarraingítear níos mó agus níos mó ar choincheap na cruthaitheachta ag leibhéal straitéiseach in ollscoileanna, áit a bhfuil an chruthaitheacht nasctha go dlúth le nuálaíocht fiontraíochta. Tá tuiscint dhomhain ar an gcoincheap seo fós in easnamh, áfach, go háirithe maidir leis an gcaoi a dtéann acadóirí aonair i dtaithí uirthi.

Rinneadh iniúchadh sa taighde seo ar an gcaoi a bhféadfadh teagascóirí agus taighdeoirí saol cruthaitheach a chothú. Ghlac cúigear taighdeoirí acadúla, a bhfuil gradaim náisiúnta bainte amach acu as a gcuid oibre cruthaithí, páirt sa taighde. Is i ranna na Gaeilge in ollscoileanna in Éirinn atá siad go léir lonnaithe. Úsáideadh an pharaidím thógachaíoch mar fhráma teoiriciúil, agus baineadh feidhm as agallaimh leath-struchtúrtha chun cleachtais na rannpháirtithe a phlé. Léirítear go bhfuil tuiscint shaibhir chasta ag teagascóirí agus taighdeoirí ollscoile maidir leis an gcaoi a dtuigeann siad a saothar cruthaitheach. Ar leibhéal aonair, is léir go bhfuil an cleachtas cruthaitheach nasctha go dlúth le claochlú pearsanta agus comhlíonadh gairmiúil; is ionann an chruthaitheacht agus éalú ó shrianta agus frustrachas an tsaoil acadúil. Breathnaítear ar an gcruthaitheacht sa mhéid sin mar ghníomh radacach: mar bhealach iontach speisialta chun a bheith níos láithrí agus níos oscailte, sa saol agus san obair araon.

Údar:
Áine Mahon

Teagmháil:

aine.mahon@ucd.ie

Beathaisnéis:

Is Ollamh Comhlach í an Dr Áine Mahon i Scoil an Oideachais, An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath. Bhain sí M.A. sa Ghaeilge amach sa bhliain 2024. Tá spéis ar leith aici i bhFealsúnacht an Oideachais agus i Léann Criticiúil na hOllscoile.

Scaip an t-alt seo: